Παρατηρήσεις επί των θεμάτων των Mαθηματικών και της Φυσικής θετικής και τεχνολογικής κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2012-13 και σκέψεις με αφορμή τον διάλογο που η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία ανακοίνωσε ότι θα προτείνει όσον αφορά στον τρόπο εξέτασης των μαθηματικών στις Πανελλαδικές Εξετάσεις.
Προκύπτει από τον βαθμό δυσκολίας, αλλά και από το γενικότερο ύφος των θεμάτων ότι αυτά διαμορφώνονται από Καθηγητή Πανεπιστημίου, ο οποίος πολύ απέχει από την σχολική πραγματικότητα, αλλά και από τις απαιτήσεις που μπορεί ένας εκπαιδευτικός να έχει από μαθητές ηλικίας 17-18 ετών. Θα έπρεπε στην Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων (Κ.Ε.Ε.) να συμμετέχουν ενεργά και να διαμορφώνουν τα θέματα μόνο εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ ο ρόλος του προέδρου Ακαδημαϊκού Καθηγητή να είναι καθαρά επιστημονικός.
Οι λύσεις που δίνονται από την Κ.Ε.Ε. θα πρέπει να είναι αναλυτικές και πλήρεις όπως ακριβώς ζητάμε από τους υποψηφίους και όχι συνοπτικές ή περιγραφικές όπως δίνονταν μέχρι σήμερα. Αυτό θα επιτρέψει στην Κ.Ε.Ε. να έχει μία καλύτερη εκτίμηση του πραγματικού χρόνου που απαιτείται για την επίλυση των θεμάτων από τους υποψηφίους.
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι ζητάμε από τους υποψηφίους στα Μαθηματικά. Σύμφωνα με τα θέματα της δεκαετίας του ’90 αλλά και των τελευταίων 3 ετών οι απαιτήσεις των θεμάτων εστιάζονται στο να εξετάσουν αν ο υποψήφιος έχει εμβαθύνει σε λεπτές έννοιες και θεωρήματα (που στις περισσότερες χώρες διδάσκονται στα Μαθηματικά τμήματα των Πανεπιστημίων, όπως το θεώρημα μέσης τιμής του διαφορικού λογισμού ή το θεώρημα Rolle) και αν διαθέτει αυξημένη αναλυτική προσέγγιση στην αντιμετώπιση των ασκήσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Πανελλαδικές Εξετάσεις δεν είναι ένας διαγωνισμός αναζήτησης μαθηματικών ταλέντων ούτε αποτελούν εισαγωγικές εξετάσεις για τη Μαθηματική Σχολή μόνο, αλλά αφορούν ένα ευρύ φάσμα Ανώτατων σχολών (Παιδαγωγικές, Πολυτεχνικές, Ιατρικές, Οικονομικές σχολές κ.τ.λ.).
Η μεγάλη, κατά γενική διαπίστωση, δυσκολία των θεμάτων στα Μαθηματικά κατεύθυνσης έχει ως αποτέλεσμα να καταστήσει τα Μαθηματικά ένα μάθημα που φοβούνται, δικαίως, οι περισσότεροι μαθητές ακόμη και οι αριστούχοι. Ως εκ τούτου γίνονται τελικά ένα «απεχθές» μάθημα με όλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται: να απομακρύνονται τα περισσότερα παιδιά από τα Μαθηματικά, να έχουν αρνητική ψυχολογία στις εξετάσεις, να αμφισβητούν το εξεταστικό σύστημα κλπ. Το φαινόμενο αυτό θα είναι ακόμα πιο έντονο στα Μαθηματικά Γενικής παιδείας όπου από του χρόνου αναμένεται μαζική φυγή των υποψηφίων και στροφή τους στην Βιολογία ή την Φυσική γενικής παιδείας.
Σύμφωνα με τις οδηγίες που δόθηκαν από την Κ.Ε.Ε. σε σχέση με τη λύση των φετινών θεμάτων είναισχεδόν αδύνατο πρακτικά να πετύχει κάποιος μαθητής μια άριστη βαθμολογία (100/100), όσο καλά προετοιμασμένος κι αν ήταν. Γιατί ακόμη και ένας μαθητής που θα έλυνε το πολύ απαιτητικό ερώτημα Β3 και θα έφτανε στο ερώτημα Γ3, όπου η προς μελέτη συνάρτηση ήταν προφανώς συνεχής, οπότε ο μαθητής απλώς θα το ανέφερε χωρίς πολλές λεπτομέρειες, θα έχανε 2/100 μονάδες! Ένας τέτοιος μαθητής αλλά και οι εκπαιδευτικοί του σχολείου ή/ και του φροντιστηρίου που τον προετοίμασαν για τις εξετάσεις, έχουν άδικο να αισθάνονται αδικημένοι;
Τα θέματα των εξετάσεων ελάχιστη σχέση έχουν με τις ασκήσεις των σχολικών βιβλίων, που υποτίθεται ότι αποτελούν τον οδηγό προετοιμασίας των παιδιών για τις εξετάσεις. Επομένως, τα παιδιά και ειδικά αυτά που βάζουν υψηλούς στόχους, χάνονται σε ένα ατέρμονο κυνήγι εξωσχολικών ασκήσεων και εξωπραγματικών θεμάτων, τα οποία πολλές φορές αδυνατούν να κατανοήσουν με αποτέλεσμα να αναγκάζονται να αποστηθίσουν μεθοδολογίες επίλυσης ασκήσεων αντί να προσπαθήσουν να αναπτύξουν περαιτέρω τον τρόπο σκέψης τους. Αυτό πραγματικά επιδιώκουμε εμείς οι Μαθηματικοί; Και δεν πρέπει να βάλουμε ένα άνω όριο στον τρόπο και το επίπεδο της σκέψης που επιθυμούμε τα παιδιά να έχουν αναπτύξει για αυτού του είδους τις εξετάσεις και σε αυτήν την ηλικία;
Πρέπει να σταματήσει η πολιτεία αλλά και η κοινωνία να δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στις εξετάσεις αυτές από αυτήν που πραγματικά έχουν, για να μην οδηγούνται τα παιδιά, αλλά και οι γονείς σε ακραίες συμπεριφορές αλλά και για να μην απογοητεύονται από αυτό που θα συναντήσουν μετά τις εξετάσεις, όποια και να είναι η έκβασή τους για τον καθένα. Πιστεύω ότι οι δηλώσεις του Υπουργού περί «των σημαντικότερων εξετάσεων που θα δώσουν στη ζωή τους» δεν είναι προς την κατεύθυνση αυτή.
Ο βαθμός δυσκολίας και η φύση ορισμένων ερωτημάτων τόσο στα Μαθηματικά όσο και στην Φυσική, απαιτούν ευστροφία και διαίσθηση που ελάχιστο ποσοστό μαθητών ακόμη και άριστων διαθέτει. Τα χαρακτηριστικά αυτά καλλιεργούνται σχεδόν σε όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα παγκοσμίως σε ανώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης και δεν μπορεί να αποτελούν αντικείμενο σχολικών εξετάσεων επιπέδου μέσης εκπαίδευσης. Η παρουσία τέτοιου είδους θεμάτων στις Πανελλαδικές εξετάσεις εγείρει ερωτηματικά όσον αφορά στη σκοπιμότητά τους, καθώς προφανώς δεν έχει να κάνει με την αξιολόγηση του κατά πόσον οι μαθητές έχουν αφομοιώσει τις βασικές έννοιες της Φυσικής και των Μαθηματικών στο επίπεδο που ορίζει η βαθμίδα της μέσης εκπαίδευσης και θα ήταν ωφέλιμο να διερευνηθεί η σχέση τους με τις «επιτυχίες» ορισμένων φροντιστηρίων – γκρουπάδικων – ιδιαιτέρων, τα οποία επιδεικνύουν «αξιοθαύμαστη διορατικότητα» διδάσκοντας παρόμοια θέματα παραμονές των εξετάσεων.
Όμηρος Κορακιανίτης (Μαθηματικός, Διευθυντής Σπουδών Φροντιστηρίου «Διάκριση», Κηφισιά)
Βασίλης Βάρης (Φυσικός)
Πηγή: Διάκριση
