Του Χρήστου Κάτσικα
Οι αυξομειώσεις στις προσφερόμενες θέσεις εισακτέων ανά πεδίο και σχολή (σε σχέση με πέρσι), οι διαφορετικές επιδόσεις των υποψηφίων σε Θεωρητική, Θετική και Τεχνολογική Κατεύθυνση και η ζήτηση σχολών, που θα «χρωματιστεί» από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, «κατασκευάζουν» φέτος βάσεις δύο ταχυτήτων όχι μόνο ανάμεσα στα πέντε επιστημονικά πεδία αλλά και μέσα στις ίδιες τις σχολές του κάθε επιστημονικού πεδίου.
Μεθόδευση
Πριν περάσουμε στην παρουσίαση της εκτίμησης για την κίνηση των φετινών βάσεων εισαγωγής, οφείλουμε μια παρατήρηση για όσα διαδραματίστηκαν στο φλεγόμενο τοπίο των πανελλαδικών εξετάσεων.
Πάνω από το 1/3 των υποψηφίων θα βρεθούν φέτος με βαθμολογία κάτω από τη βάση, ενώ με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία φαίνεται ότι ένα μεγάλο τμήμα εξ αυτών καταγράφει βαθμολογίες από 0 έως 5 με άριστα το 20. Προφανώς η εξήγηση του φαινομένου περιλαμβάνει πολλές παραμέτρους, ωστόσο φέτος ο βαθμός δυσκολίας των θεμάτων σε ορισμένα μαθήματα ήταν εξαιρετικά αυξημένος και αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο.
Επειδή γνωρίζουμε πολύ καλά και από το παρελθόν ότι η πολιτική σκοπιμότητα παρεμβαίνει «αθέατα» ακόμη και στη διαχείριση των θεμάτων στις πανελλήνιες εξετάσεις, θεωρούμε ότι αυτό έγινε και φέτος. Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς τις στοχεύσεις του υπουργείου Παιδείας: Πρώτον, την επαναφορά με κάποια μορφή της βάσης του 10 δεύτερον, την παραπέρα μείωση των σχολών ανώτατης εκπαίδευσης και τρίτον τη βούληση για συντριπτική μείωση των εισακτέων.
Το υπουργείο Παιδείας, έμπειρο στις πρακτικές νομιμοποίησης των στοχεύσεων που έχει, στη λογική του «ώριμου φρούτου», έκανε και θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του να νομιμοποιήσει στη συνείδηση της κοινής γνώμης τις επιλογές του. Η «κατασκευή» δεκάδων χιλιάδων απορριπτικών βαθμολογιών μέσω της αύξησης του βαθμού δυσκολίας των θεμάτων υπηρετεί τις παραπάνω στοχεύσεις. Σύντομα το υπουργείο Παιδείας θα κουνήσει με εισαγγελικό τρόπο το δάχτυλο, ρίχνοντας την ευθύνη για τις χαμηλές βαθμολογίες στο δημόσιο σχολείο, στους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές. Μέσα από μια καλοστημένη επιχείρηση πριμοδότησης γνωστών κοινοτοπιών, το επόμενο χρονικό διάστημα, με αφορμή τις χαμηλές βαθμολογίες που το ίδιο «κατασκεύασε», θα επαναφέρει τη βάση του 10 με στόχο τον ουσιαστικό περιορισμό του αριθμού εισακτέων από την επόμενη χρονιά.
Παράλληλα, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι τα προβλήματα στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις εξυπηρετούν τις αλλαγές στο Λύκειο και στο σύστημα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση που προωθεί το υπουργείο Παιδείας. Η πρακτική είναι γνωστή και δοκιμασμένη από παλιά: αυξάνουμε την αγανάκτηση και την απόγνωση των οικογενειών για το παρόν σύστημα πρόσβασης και τη λυκειακή βαθμίδα για να πλασάρουμε σαν σωτηρία το νέο Λύκειο και το νέο σύστημα πρόσβασης, το οποίο, ειρήσθω εν παρόδω, είναι ταξικότερο από το υπάρχον. Αλλά ας δούμε τα πράγματα με μια σειρά.
«Θέσεις εισακτέων»
Στα Πανεπιστήμια διατίθενται φέτος 46.094 θέσεις εισακτέων έναντι 44.381 πέρυσι, ενώ στα ΤΕΙ μειώνονται στις 22.794 από 31.713 πέρυσι. Ωστόσο, ενώ αυτό είναι το κεντρικό στοιχείο, βασικό ρόλο διαδραματίζουν οι αυξομειώσεις των προσφερόμενων θέσεων εισακτέων ανά επιστημονικό πεδίο και μέσα στα όρια του ίδιου επιστημονικού πεδίου. Για παράδειγμα αναφέρουμε δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις.
Στο 1ο Πεδίο (Ανθρωπιστικών, Νομικών και Κοινωνικών Σπουδών) έχουμε φέτος, σε σύγκριση με πέρσι, συνολική μείωση των εισακτέων (Πανεπιστήμια και ΤΕΙ) που ανέρχεται στους 2.450 (1.020 στα ΤΕΙ και 1.430 στα Πανεπιστήμια). Αντίθετα στο 2ο Πεδίο (Θετικών Σπουδών) σημειώνεται σημαντική αύξηση των εισακτέων (1.175 συνολικά σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ).
Στο 4ο Πεδίο (Τεχνολογικών Επιστημών) έχουμε αύξηση εισακτέων στα Πανεπιστήμια, σε σχέση με πέρσι, κατά 820 θέσεις, ενώ αντίθετα έχουμε μείωση κατά 3.400 θέσεις στα ΤΕΙ.
Ο ΒΑΘΜΟΣ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ
Από τα βαθμολογικά στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει το συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι φέτος, σε σχέση με πέρσι, αναμένουμε μικρή μείωση αριστούχων, ενώ στον κατάλογο των υποψηφίων με βαθμολογία κάτω από τη βάση θα «στριμώχνεται» ένας στους τρεις υποψηφίους.
Η μεγάλη ήττα στις επιδόσεις των φετινών υποψηφίων, σύμφωνα με τα βαθμολογικά στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει, προέρχεται από τα Μαθηματικά Τεχνολογικής και Θετικής Κατεύθυνσης, από τα Μαθηματικά Γενικής Παιδείας και δευτερευόντως από τη Φυσική Κατεύθυνσης. Αναφερόμαστε κυρίως στα μαθήματα που μειώνουν τον αριθμό των αριστούχων (βαθμολογική κλίμακα 18 – 20).
ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ
Ολα τα στοιχεία φανερώνουν ότι φέτος, περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, οι υποψήφιοι θα επιλέξουν με βασικό κριτήριο τη «γεωγραφία» της σχολής. Με λίγα λόγια, η διευρυμένη φτώχεια, σε συνδυασμό με την εξαφάνιση της φοιτητικής μέριμνας που απογειώνει το κόστος των σπουδών εκτός μόνιμης κατοικίας των υποψηφίων, οδηγεί το μεγαλύτερο μέρος τους να επιλέγει σχολές που βρίσκονται στον νομό τους κάνοντας τους ανάλογους ρεαλιστικούς συμβιβασμούς στην επιλογή σχολών. Η κατεύθυνση αυτή πριμοδοτείται και από την πρωτόγνωρη ανεργία που θα αντιμετωπίσουν όλοι οι πτυχιούχοι, γεγονός που αδυνατίζει την έλξη που ασκούσαν τα προηγούμενα χρόνια κάποιες σχολές (Δασκάλων, Πολιτικών Μηχανικών, Μηχανικών Η/Υ κ.λπ.).
Ο παράγοντας αυτός μπορεί να παίξει, και τελικά θα παίξει, σημαντικό ρόλο στην κίνηση των βάσεων σε αντίστοιχες σχολές των δύο κυρίως μεγάλων αστικών κέντρων από τη μια και της περιφέρειας από την άλλη. Κοντολογίς, όπου υπάρχει μείωση των βάσεων, αυτή θα είναι μεγαλύτερη στην περιφέρεια και μικρότερη στο Λεκανοπέδιο και τη Θεσσαλονίκη και αντίστοιχα, όπου υπάρχει άνοδος των βάσεων, αυτή θα είναι μεγαλύτερη στα μεγάλα αστικά κέντρα και μικρότερη στην περιφέρεια (αναφερόμαστε πάντα σε αντίστοιχες σχολές, με εξαίρεση ίσως τη Νομική Θράκης που έχουμε σημαντική μείωση των θέσεων εισακτέων σε σχέση με την αντίστοιχη Σχολή Αθήνας και Θεσσαλονίκης).
Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΕΩΝ ΑΝΑ ΠΕΔΙΟ
Στο 1ο Επιστημονικό Πεδίο (Νομικές, Φιλολογίες, Ψυχολογίες, Κοινωνιολογίες, Παιδαγωγικά κ.ά.), στο οποίο κατευθύνθηκε ο κύριος όγκος των μαθητών της Θεωρητικής Κατεύθυνσης, αναμένεται άνοδος των βάσεων στα περισσότερα τμήματα Πανεπιστημίων και ΤΕΙ. Τα βαθμολογικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας δεν φανερώνουν σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με πέρσι, ωστόσο η μείωση των θέσεων εισακτέων θα κάνει πιο απαιτητική την εισαγωγή. Η άνοδος των βάσεων θα εκφραστεί καθολικά σε όλη την γκάμα των μεσαίων και χαμηλόβαθμων τμημάτων (σε αυτά που πέρσι απαιτούνταν από 10.500 μέχρι και 17.500 μόρια).
Το βασικό χαρακτηριστικό του Πεδίου θα είναι η κυριαρχία των τριών Νομικών Τμημάτων (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Θράκη) και των Τμημάτων Ψυχολογίας Παντείου και Θεσσαλονίκης στη βαθμολογική ιεραρχία των τμημάτων και η δραματική μείωση της ζήτησης των Παιδαγωγικών Τμημάτων (δάσκαλοι) από τη μεριά των υποψηφίων, γεγονός όμως που δεν θα οδηγήσει σε κατάρρευση των βάσεών τους λόγω της ικανής μείωσης των θέσεων εισακτέων. Η εκτίμηση είναι ότι η βάση εισαγωγής στο χαμηλότερο πανεπιστημιακό τμήμα του Πεδίου θα ξεπερνάει τα 11.000 μόρια (10.424 πέρσι).
Στο 2ο και 4ο Επιστημονικό Πεδίο (Τμήματα Μαθηματικών, Φυσικής, Χημείας, Πληροφορικής, Γεωπονικά Τμήματα, Πολυτεχνικές Σχολές κ.ά.), στα οποία κατευθύνονται κυρίως οι υποψήφιοι της Τεχνολογικής και λιγότερο της Θετικής Κατεύθυνσης, οι χειρότερες φετινές επιδόσεις, ιδιαίτερα σε μαθήματα αυξημένης βαρύτητας, από τη μια και η αύξηση των θέσεων στα πανεπιστημιακά τμήματα από την άλλη οδηγούν στην πτώση των βάσεων τόσο στα περισσότερα υψηλόβαθμα όσο και, κυρίως, στα μεσαία και χαμηλόβαθμα πανεπιστημιακά τμήματα των δύο πεδίων.
Ωστόσο, στο εσωτερικό του 4ου Επιστημονικού Πεδίου η πορεία των βάσεων θα έχει δύο διαφορετικές κατευθύνσεις. Λόγω της μείωσης των θέσεων των εισακτέων στα ΤΕΙ σε ποσοστό 29,28%, στα ΤΕΙ του 4ου Επιστημονικού Πεδίου οι βάσεις εισαγωγής αναμένεται να ακολουθήσουν αντίστροφη πορεία που θα ωθήσει τις βάσεις ανοδικά (σε πολλά τμήματα ΤΕΙ) επηρεάζοντας και χαμηλόβαθμα πανεπιστημιακά τμήματα.
Το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Η/Υ ΕΜΠ και το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ θα είναι τα πιο υψηλόβαθμα στο 4ο Επιστημονικό Πεδίο παρ” όλο που θα υπάρχει υποχώρηση των βάσεων εισαγωγής τους σε σχέση με πέρσι. Στο 2ο Επιστημονικό Πεδίο τα Τμήματα Χημείας, Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών και Φυσικής που εδρεύουν στο Λεκανοπέδιο θα παραμείνουν τα πιο υψηλόβαθμα του Πεδίου, με ψαλιδισμένες όμως τις βάσεις εισαγωγής τους σε σχέση με πέρσι.
Μικρή πτώση
Στο 3ο Επιστημονικό Πεδίο των Επιστημών Υγείας τόσο οι προσφερόμενες θέσεις εισακτέων όσο και τα στοιχεία για τις βαθμολογικές επιδόσεις των υποψηφίων δεν φαίνεται να διαφοροποιούν σημαντικά φέτος την εικόνα σε σχέση με πέρσι. Οι συνολικές θέσεις του πεδίου μειώθηκαν κατά 4,28%, όμως η μείωση προέρχεται μόνο από τα ΤΕΙ (-11,77%), αφού στα πανεπιστημιακά τμήματα οι θέσεις αυξήθηκαν κατά 9,65%. Οι γενικές τάσεις στην κίνηση των βάσεων του Πεδίου είναι η μικρή πτώση και η ισορροπία στα περσινά επίπεδα. Οι επτά Ιατρικές Σχολές αναμένεται να κινηθούν ελαφρά πτωτικά ανάμεσα στα 18.300 (Ιατρική Θράκης) και στα 19.100 μόρια (Ιατρική Αθήνας).
Στο 5ο Επιστημονικό Πεδίο των Επιστημών Οικονομίας και Διοίκησης οι θέσεις των εισακτέων στα Πανεπιστήμια αυξήθηκαν κατά 7,82%, ωστόσο οι θέσεις εισακτέων στα ΤΕΙ έχουν σημαντικότατη μείωση 37,50%. Συνολικά στο Πεδίο χάνονται 619 θέσεις εισακτέων σε σχέση με πέρσι. Από την άλλη, τα βαθμολογικά στοιχεία φανερώνουν χαμηλότερες επιδόσεις σε σχέση με πέρσι τόσο στους υποψηφίους της Τεχνολογικής Κατεύθυνσης όσο και στους υποψηφίους της Θεωρητικής, οι οποίοι κατευθύνονται στο 5ο Επιστημονικό Πεδίο μέσω των Μαθηματικών Γενικής Παιδείας.
Η κίνηση των βάσεων εισαγωγής στο Πεδίο δεν θα έχει ενιαία χαρακτηριστικά αλλά δύο διαφορετικές κατευθύνσεις. Για παράδειγμα περιμένουμε πτώση στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πειραιά ή στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου, αλλά και άνοδο σε αρκετά χαμηλόβαθμα πανεπιστημιακά τμήματα και ΤΕΙ.
